Mijn nieuws Podcasts Digitale krant Puzzels
Hendrik Spiering

Wetenschap

Hendrik Spiering

wetenschap tips

Ook op Netflix zijn clichés over neanderthalers onuitroeibaar. Ze kijken altijd een beetje primitief

Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws. Deze week: een Netflix-documentaire over neanderthalers.
wetenschap tips

Jeugdboek met indrukwekkende beschrijving van de middeleeuwse schreeuw om bescherming

Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws.Deze week: zeil mee in een boot vol Groenlanders op zoek naar beter leven.
Archeologische vondsten

Tjomp, tjomp, tjomp: graven bij de dam waar Rotterdam in 1270 ontstond

Tussen de Markthal en de Laurenskerk komt een appartementencomplex. Archeologen pluizen nu de modderige bouwput van ruim zes meter uit.
Getal

148

Klimaatstatistieken worden regelmatig op muziekgezet. ‘Sonificatie’ heet dat in de wetenschapscommunicatie.
Recensie Geschiedenis

Historicus Peter Hoppenbrouwers laat de steppevolkeren razen, feesten en plunderen

Mediëvist Peter Hoppenbouwers voltooide kort voor zijn dood zijn magnum opus over de steppevolkeren die de afgelopen twee millennia Eurazië beheersten.
Archeologie

Prehistorische vrouwen gedood met maffia-methode

Twee vrouwen kregen zesduizend jaar geleden een strop om hun nek die met hun enkels was verbonden, een rituele wurgmoord.
Religie

‘Geloof en wetenschap zijn lang verweven geweest. Pas met Darwin werd het echt een clash’

Zijn religie en wetenschap met elkaar in strijd? Een expositie in Museum Catharijneconvent laat zien dat dat beeld niet klopt.
Biologie

Mannelijke bonobo’s zijn onderling veel agressiever dan mannelijke chimpansees

Bij chimpansees sluiten mannen onderling coalities. Een gewelddaad kan daardoor eerder uitlopen op een groepsgevecht. Bij bonobomannen is het ieder voor zich.
Hersenonderzoek

Het geraamte van menselijke cellen wijst de weg naar links- en rechtshandigheid

Handvoorkeur – links of rechts – is het bekendste voorbeeld van hersen-asymmetrie. Ongeveer 10 procent van de mensen is linkshandig.
Geschiedenis

Voor het eerst is het dna van een Chinese keizer (560-578 n.Chr.) geanalyseerd

Het team van Chinese genetici maakte ook een reconstructie van het gezicht van de keizer, met software uit Rotterdam.
Brein

Onderzoek: honden hebben een mentale voorstelling van het woord ‘bal’

Wanneer een hond het commando krijgt dat hij een bal moet pakken en hij ziet een ander object dan een bal, reageren zijn hersens verrast.
Necrologie Frans de Waal (1948-2024)

De man die mens en aap dichter bij elkaar bracht

De primatoloog Frans de Waal heeft decennialang in populaire boeken en belangrijk wetenschappelijk werk gepleit voor verkleining van de kloof tussen mensen en mensapen.
Genetica

Mensapen gaan al 25 miljoen jaar staartloos door het leven

Mensen en mensapen hebben geen staart. Dat komt door een simpele dna-verandering. Maar wat was daarvan het voordeel?
Paleogenetica

Veel auto-immuunziekten zijn een erfenis van oeroude herders

Dat moderne Europeanen veel geplaagd worden door auto-immuunziekten is een genetische erfenis van hun voorouders.
Archeologie

Dit handige ding om touw mee te maken is 35.000 jaar oud

Soortgelijke objecten waren eerder ook al gevonden, maar nooit was duidelijk geworden wat het doel ervan was geweest.
De elementen

Het zwarte bedrog van actinium

Ieder scheikundig element heeft zijn eigen plek in het Periodiek Systeem. Ieder element heeft ook een bijzonder verhaal. Ook actinium.
Infectieziekte

Ruim voor Columbus kwam de syfilisbacterie al voor in Zuid-Amerika

De vondst van skeletten met bacterie-dna van endemische syfilis is een belangrijke stap vooruit in de zoektocht naar de oorsprong van de ziekte.
Geschiedenis

Dit duizend jaar oude manuscript werd ooit aan stukken gesneden door een Leidse boekbinder

Hoe kwam een manuscript uit de elfde eeuw bij een Leidse boekbinder terecht? „Het is echt van luxe kwaliteit.”
Genetica

Analyse van oud dna laat de genetische mix zien van de Europeaan

Een diepe duik in de erfelijke historie van Europa levert nieuw inzicht in de menging van bevolking en de selectie van genen.
Geschiedenis

Deze naakte held op een Engelse heuvel is een middeleeuwse afbeelding van Hercules

In de vroege Middeleeuwen werd Hercules in Engeland gezien als een sterke held of een bestrijder van monsters.
Psychologie

De geur van vrouwentranen maakt mannen tammer

Het effect van de tranen is te zien in het gedrag van mannen, in hersenactiviteit én in activatie van geurreceptoren.
Antropologie

Er zijn wel 75 wetenschappelijke definities van rituelen. Valt eerbiedig koffie zetten daar ook onder?

Vooral rondom ‘overgangen’ en ‘onzekerheden’ in het leven lijken rituelen belangrijk.
Antropologie

Wie in het dagelijks leven gevaren meemaakt zal er ook over dromen

Waarover mensen dromen hangt af van de omstandigheden waarin ze leven. Jagers-verzamelaars beleven concrete gevaren.
Getal

38

Eerst dachten de wetenschappers aan een softwarefout. Zo groot was de impact van een kosmisch deeltje dat gemeten werd door de Telescope Array in Utah.
Necrologie Emmanuel Le Roy Ladurie (1929-2023), historicus

Schepper van ‘Montaillou’ en ‘alleseter’ van de geschiedenis

Emmanuel Le Roy Ladurie was een pionier op het gebied van de geschiedenis van het klimaat. Koningen waren nooit écht belangrijk.
Paleontologie

Waar zou een mens nú een prehistorische rotstekening maken?

Waarom maakten jager-verzamelaars tekeningen op rotswanden? Was er een diepere reden voor? Of vulden ze gewoon bestaande scheuren aan?
Antropologie

BaYaka-vrouwen in Congo zingen als ze samenwerken – en dat maakt het bos blij

Gezamenlijk muziekmaken is het smeermiddel voor een goede samenwerking. Dat blijkt uit onderzoek onder BaYaka-vrouwen.
Archeologie

Vredig? In de late steentijd sloegen ze elkaar georganiseerd de hersens in

Zo’n vijfduizend jaar geleden nam de bevolking relatief snel toe. Dat vergrootte de kans op conflicten met veel slachtoffers.
Interview

De onderschatte rijkdom van het jaar 1000

De archeoloog Annemarieke Willemsen springt op van haar stoel en loopt naar de muur van haar werkkamer vol boekenkasten.